|
Przed burzą bywa chwila cicha i ponura,
Kiedy nad głowy ludzi przyleciawszy chmura
Stanie i grożąc twarzą, dech wiatrów zatrzyma,
Milczy, obiega ziemię błyskawic oczyma,
Znacząc te miejsca, gdzie wnet ciśnie grom po gromie:
Tej ciszy chwila była w Soplicowskim domie.
Myśliłbyś, że przeczucie nadzwyczajnych zdarzeń
Ścięło usta i wzniosło duchy w kraje marzeń.
Po wieczerzy i Sędzia, i goście ze dworu
Wychodzą na dziedziniec używać wieczoru;
Zasiadają na przyzbach wysłanych murawą;
Całe grono z posępną i cichą postawą
Pogląda w niebo, które zdawało się zniżać,
Ścieśniać i coraz bardziej ku ziemi przybliżać,
Aż oboje, skrywszy się pod zasłonę ciemną
Jak kochankowie, wszczęli rozmowę tajemną,
Tłumacząc swe uczucia w westchnieniach tłumionych,
Szeptach, szmerach i słowach na wpół wymówionych,
Z których składa się dziwna muzyka wieczoru.
Zaczął ją puszczyk, jęcząc na poddaszu dworu;
Szepnęły wiotkiem skrzydłem niedoperze, lecą
Pod dom, gdzie szyby okien, twarze ludzi świecą;
Niżej zaś - niedoperzów siostrzyczki, ćmy, rojem
Wiją się, przywabione białym kobiet strojem.
Mianowicie przykrzą się Zosi, bijąc w lice
I w jasne oczki, które biorą za dwie świéce.
Na powietrzu owadów wielki krąg się zbiera
Kręci się, grając jako harmoniki sfera;
Ucho Zosi rozróżnia wśród tysiąca gwarów
Akord muszek i półton fałszywy komarów.
W polu koncert wieczorny ledwie jest zaczęty
Właśnie muzycy kończą stroić instrumenty.
Już trzykroć wrzasnął derkacz, pierwszy skrzypak łąki,
Już mu z dala wtórują z bagien basem bąki,
Już bekasy do góry porwawszy się wiją
I bekając raz po raz jak w bębenki biją.
Na finał szmerów muszych i ptaszęcej wrzawy
Odezwały się chórem podwójnym dwa stawy,
Jako zaklęte w górach kaukaskich jeziora,
Milczące przez dzień cały, grające z wieczora.
Jeden staw, co toń jasną i brzeg miał piaszczysty,
Modrą piersią jęk wydał cichy, uroczysty;
Drugi staw, z dnem błotnistem i gardzielem mętnym,
Odpowiedział mu krzykiem żałośnie namiętnym;
W obu stawach piały żab niezliczone hordy,
Oba chory zgodzone w dwa wielkie akordy.
Ten fortissimo zabrzmiał, tamten nuci z cicha
Ten zdaje się wyrzekać, tamten tylko wzdycha;
Tak dwa stawy gadały do siebie przez pola,
Jak grające na przemian dwie arfy Eola.
Mrok gęstniał; tylko w gaju i około rzeczki,
W łozach, błyskały wilcze oczy jako świeczki,
A dalej, u ścieśnionych widnokręgu brzegów,
Tu i ówdzie ogniska pastuszych noclegów.
Nareszcie księżyc srebrną pochodnię zaniecił,
Wyszedł z boru i niebo i ziemię oświecił.
One teraz, z pomroku odkryte w połowie,
Drzemały obok siebie jako małżonkowie
Szczęśliwi: niebo w czyste objęło ramiona
Ziemi pierś, co księżycem świeci posrebrzona.
Już naprzeciw księżyca gwiazda jedna, druga
Błysnęła; już ich tysiąc, już milijon mruga.
Kastor z bratem Polluksem jaśnieli na czele,
Zwani niegdyś u Sławian: Lele i Polele;
Teraz ich w zodyjaku gminnym znów przechrzczono
Jeden zowie się L i t w ą, a drugi K o r o n ą.
Dalej niebieskiej W a g i dwie szale błyskają;
Na nich Bóg w dniu stworzenia (starzy powiadają)
Ważył z kolei wszystkie planety i ziemie,
Nim w przepaściach powietrza osadził ich brzemię;
Potem wagi złociste zawiesił na niebie:
Z nich to ludzie wag i szal wzór wzięli dla siebie.
Na północ świeci okrąg gwiaździstego S i t a,
Przez które Bóg (jak mówią) przesiał ziarnka żyta,
Kiedy je z nieba zrucał dla Adama ojca,
Wygnanego za grzechy z rozkoszy ogrojca.
Nieco wyżej D a w i d a w ó z, gotów do jazdy
Długi dyszel kieruje do Polarnej Gwiazdy.
Starzy Litwini wiedzą o rydwanie owym,
Że niesłusznie pospólstwo zwie go Dawidowym,
Gdyż to jest wóz Anielski. Na nim to przed czasy
Jechał Lucyper, Boga gdy wyzwał w zapasy,
Mlecznym gościńcem pędząc w cwał w niebieskie progi,
Aż go Michał zbił z wozu, a wóz zrucił z drogi.
Teraz, popsuty, między gwiazdami się wala,
Naprawiać go archanioł Michał nie pozwala.
I to wiadomo także u starych Litwinów
(A wiadomość tę pono wzięli od rabinów),
Że ów zodyjakowy S m o k, długi i gruby,
Który gwiaździste wije po niebie przeguby,
Którego mylnie W ę ż e m chrzczą astronomowie,
Jest nie wężem, lecz rybą. Lewiatan się zowie.
Przed czasy mieszkał w morzach, ale po potopie
Zdechł z niedostatku wody; więc na niebios stropie,
Tak dla osobliwości, jako dla pamiątki,
Anieli zawiesili jego martwe szczątki.
Podobnie pleban mirski zawiesił w kościele
Wykopane olbrzymów żebra i piszczele.
|
Затишья миг бывает перед бурей –
Нагрянет туча, грозно небо хмуря,
Замрет; дыханье ветров сдержит скорых
И молча мечет в землю молний взоры,
Туда, где снова громом разразится…
Затишье то пришло и в дом Соплицы.
Уста сковал предчувствий смутных призрак,
А души - там, где мир мечтаний близок.
Судья и гости, с ужином покончив,
Во двор сошли до наступленья ночи,
К завалинкам, что травкою кудрявой
Увиты. Там уселись величаво,
На небо глядя. Стало небо ниже,
К земле клонясь настойчивей и ближе.
Слились они, покровом скрыты темным,
И речи завели под стать влюбленным;
В них шепоток ли, шорох ненароком
Раскроет чувства вскользь, полунамеком,
И обернется музыкой ночною…
Начнет сова, заухав под стрехою.
И нетопырь, шурша крылом бесплотным,
Несется к дому, к освещенным окнам.
Его ночные сестры вьются рядом –
Льнут бабочки к белеющим нарядам
Во тьме. А к Зосе вовсе липнут сами –
Блеск глазок их манит, как свечек пламя.
Клубятся насекомые здесь тучей,
Звеня одной гармоникой певучей.
Стройны аккорды мух, но Зося слышит –
Комар фальшивит на полтона выше.
А в поле у концерта – лишь начало.
Настройка инструментов отзвучала.
Дергач, вступая, дал три раза ноту,
И басом вторит выпь ему с болота.
Заблеяли бекасы часто, трубно,
Отстукивая ритмы звоном бубна.
А под конец, когда стихала пьеса,
Откликнулись два прудика из леса,
Как дикие озера гор кавказских,
Что днем молчат, а в ночь заводят сказки.
Один исторг из голубого лона
На тихий берег звук глухого стона.
Другой же, - топкий, с мутною водицей,
Ответить криком жалобным стремится.
В прудах лягушек хоры не смолкали,
Сойдясь двумя аккордами в финале.
Тот форте даст, а тот пиано сразу;
Один затих – другой роняет фразу.
Беседа двух прудов – вопрос с ответом –
Звенела арф Эоловых дуэтом.
Сгущался мрак. Лишь в тальнике у речки
Глаза горели волчьи, точно свечки,
Да там, у горизонта, в смутной дали
Огни костров пастушечьих блистали.
Но вот поднялся месяц светлорогий,
Земли и неба осветив чертоги.
И видно, как они друг подле друга
Спокойно дремлют, будто два супруга
Счастливые. И небо обнимало
Земную грудь, что серебром мерцала.
Зажглась под месяцем звезда, другая,
И уж горят их тысячи, мигая.
Всех ярче К а с т о р с П о л л у к с о м сияли,
Их Лелем и Полелем предки звали.
А в гмине чтут их с гордостью законной
И нарекли Л и т в о ю и К о р о н о й.
В е с о в небесных далее - две чаши.
Толкуют, будто все планеты наши
Бог в день творенья взвесил для начала,
Чтоб каждая на нужном месте стала,
Потом подвесил чаши в звездной пыли:
Пример весов так люди получили.
Округлость С и т а к северу светилась.
Через него (твердят), являя милость,
Господь просеял рожь, с небес бросая
Ее Адаму, что лишен был рая.
Д а в и д а К о л е с н и ц а в небо вышла,
К Звезде Полярной направляя дышло.
Ее–то, старые литвины знают,
Давидовой в народе называют.
Хоть ангелов возила колесница,
Везла и Люцифера с Богом биться.
Он мчал во весь опор Дорогой Млечной,
Но Михаил повозку сшиб навечно.
С тех пор средь звезд, разбитая, белеет,
И починить никто ее не смеет.
А есть еще преданье у литвинов
(Оно пришло к ним будто от раввинов).
Д р а к о н небесный, длинный и ленивый,
Раскрывший тела звездного извивы,
Не Змей совсем, как мнили астрономы,
А – Рыба: тот Левиафан огромный,
Что жил в морях. Когда ж иссякли воды,
От суши он издох. И в неба своды
Его останки ангелы вместили,
Чтоб в память о диковине служили.
Так мирский ксендз в костеле расторопно
Развесил кости чудищ допотопных.
Перевела Елена Симонова
|
